Bitcoin'in Tarihçesi ve Gelişimi Bitcoin'in Tarihçesi ve Gelişimi

Bitcoin’in Tarihçesi ve Gelişimi

Bitcoin’in ortaya çıkışı, Satoshi Nakamoto’nun buluşu ve etkileriyle kripto para dünyasını keşfedin. Bitcoin’in fiyat değişimleri ve yasal durumu hakkında bilgi edinin.Bitcoin, son on yıllarda finans dünyasında devrim yaratan bir fenomen haline geldi. Satoshi Nakamoto takma ismiyle bilinen gizemli bir birey ya da grubun 2008 yılında yayımladığı beyaz kitap ile temelleri atılan Bitcoin, 2009 yılında ilk blokunun kazılmasıyla hayata geçti. Bu süreç, dijital para birimlerinin çağını başlattı ve geleneksel finans sisteminin sorgulanmasına sebep oldu. Bitcoin’in ilk işlemlerinden günümüze kadar olan gelişimine baktığımızda, bu dijital varlığın hem bireysel yatırımcılar hem de kurumlar için nasıl bir fırsat sunduğunu görebiliriz. Kripto para piyasasındaki etkisi, fiyat dalgalanmaları ve blockchain teknolojisinin sağladığı yenilikler, Bitcoin’in neden bu kadar ilgi çektiğini açıklıyor. Bu yazıda, Bitcoin’in tarihçesini ve gelişimini detaylı bir şekilde inceleyeceğiz.

Bitcoin’in Ortaya Çıkışı

Bitcoin, 2009 yılında Satoshi Nakamoto takma adıyla bilinen bir kişi ya da grup tarafından sunulmuş olan, merkezi olmayan bir dijital para birimidir ve bu para biriminin ortaya çıkışı, finansal sistemlerin geleceği üzerinde etkili olabilecek devrim niteliğinde bir adım olarak kabul edilmektedir.

İlk kez 2008 yılında bir beyaz kitapta tanıtılan Bitcoin, o zamanlar kripto para dünyasında bir yenilik olarak öne çıkmaya başladı ve bu aşamada, Satoshi Nakamoto’nun ortaya koyduğu fikirler, güvenli ve anonim bir şekilde işlem yapma imkanı sunarak, geleneksel para birimlerine, bankacılık sistemine ve modern finansal sosyal yapıya meydan okudu.

Bitcoin’in geliştirilmesi süreci, özellikle blockchain teknolojisinin kullanılması ile mümkün olmuştur, çünkü bu teknoloji, işlemlerin şeffaf ve güvenilir bir şekilde kaydedilmesine olanak tanırken, merkezi bir otoriteye ihtiyaç duymaksızın tüm kullanıcıların bu sürece katılımını teşvik etmektedir.

Bitcoin’in ilk başarıları, birçok kişi ve yatırımcı tarafından fark edilmeye başlandığında, birçok insanın dikkatini çekmiş ve zamanla bu dijital para birimi, pek çok kişi ve kurum tarafından büyük bir yatırım aracı olarak değerlendirilmiştir. Bu durum, Bitcoin’in değeri üzerinde büyük bir etki yaratarak, zamanla ona olan ilginin artmasına neden olmuştur.

Sonuç olarak, Bitcoin’in ortaya çıkışı ve ilk aşamalarındaki gelişimi, sadece dijital para birimlerinin gelecekteki rolünü şekillendirmemiş, aynı zamanda finansal sistemlerin yeniden yapılandırılması gerektiği konusunda da önemli bir tartışmayı beraberinde getirmiştir, bu nedenle Bitcoin, finans dünyasında yalnızca bir para birimi değil, aynı zamanda bir kavram olarak da sürekli olarak gündemde kalacaktır.

Satoshi Nakamoto’nun Buluşu

Satoshi Nakamoto ismi, 2008 yılında yayımlanan bir beyaz kitapla birlikte kripto para dünyasında devrim yaratan bir fenomen haline geldi ve bu beyaz kitapta, Bitcoin isimli dijital para biriminin temel konseptleri ve işleyiş şekli detaylı bir şekilde açıklanarak, genel kamuoyuna tanıtılmıştır.

Bu beyaz kitapta, Bitcoin’in nasıl çalıştığı, işlemlerin nasıl güvenli bir şekilde kaydedildiği ve kullanıcıların birbirleriyle doğrudan iletişim kurarak aracıları ortadan kaldırabileceği gibi çarpıcı bilgiler sunulmuş, bu durum da finansal sistemin nasıl dönüştüğü hakkında birçok tartışmayı beraberinde getirmiştir.

Bitcoin’in arkasındaki bu gizemli figür olan Satoshi Nakamoto’nun kimliği ise hala belirsizliğini korumaktadır; bazıları onun bir kişi olduğunu savunurken, diğerleri bir grup yazılımcıdan oluştuğunu düşünmektedir, bu durum da ailese gibi birçok komplo teorisinin ortaya çıkmasına neden olmuştur.

Nakamoto’nun buluşu, yalnızca bir dijital para biriminin önünü açmakla kalmamış, aynı zamanda blockchain teknolojisinin gelişimine de zemin hazırlayarak, merkeziyetsiz sistemlerin ve akıllı sözleşmelerin hayata geçirilmesine ön ayak olmuştur.

Sonuç olarak, Satoshi Nakamoto’nun buluşu, sadece bir finansal araç olarak değil, aynı zamanda küresel ekonomik sistemin dinamiklerini değiştiren bir tasarımdır ve bu bağlamda Bitcoin, tarihsel olarak sadece bir para birimi olarak değil

Bitcoin’in İlk İşlemleri

Bitcoin’in ilk işlemleri, bu devrim niteliğindeki dijital para biriminin ne kadar hızla benimsenebileceğine dair önemli ipuçları sunmaktadır, çünkü Satoshi Nakamoto, 2009 yılında Bitcoin’in ilk blokunu oluşturduğunda, aslında dijital para dünyasında bir dönüm noktasına imza atmıştı ve bu durum, kullanıcılar arasında güven oluşturma çabalarının başlangıcını temsil ediyordu.

İlk Bitcoin işlemi, Satoshi Nakamoto tarafından 2010 yılında gerçekleştirilen 10.000 Bitcoin’lik bir alışverişle öne çıkmıştır; bu olay, ünlü bir pizzanın satın alınmasıyla bağlantılıdır ve bu işlemin tarihi, kripto para tarihinde bir dönüm noktası olarak kabul edilmektedir.

Bitcoin’in ilk kullanıcıları arasında yer alan yazılımcılar, bu yeni para birimini keşfettikleri andan itibaren, madencilik, yani Bitcoin üretme sürecine dahil olmuş ve bu sayede sistemin büyümesine katkıda bulunarak, işlem güvenliğini artırmayı başarmışlardır.

Bunun yanı sıra, Bitcoin’in ilk işlemleri sırasında kullanıcılar arasında yapılan transferler, geleneksel bankacılık sistemlerine göre daha hızlı ve daha az maliyetli bir alternatif sunmuş, bu da pek çok kişi ve kurum için Bitcoin’e olan ilgiyi artıran bir etken olmuştur.

Sonuç olarak, Bitcoin’in ilk işlemleri, yalnızca bir madeni paranın değil, aynı zamanda tamamen yeni bir finansal ekosistemin doğuşunu simgelemekle kalmayıp, ilerleyen süreçlerde kripto para ekonomisinin önemli bir yapı taşı haline gelen bu eşsiz dijital varlığın ilk adımlarının atılmasına olanak sağlamıştır.

Kripto Para Piyasasına Etkisi

Son yıllarda Bitcoin ve diğer kripto para birimlerinin yükselişi, finansal piyasaları köklü bir şekilde dönüştürmüş ve yatırımcıların dikkatini çekmiş, aynı zamanda ekonomik sistemler üzerinde derin etkiler yaratmıştır. Bitcoin, 2009 yılında Satoshi Nakamoto tarafından icat edildiğinden beri, dijital varlıkların nasıl değer gördüğünü, ticaretini ve yatırım yapma anlayışını yeniden şekillendirmiştir. Bu etki, sadece bireysel yatırımcılar üzerinde değil, aynı zamanda kurumsal yatırımcıların ve devletlerin duruşlarında da gözlemlenmektedir.

Kripto para piyasasının dinamikleri, geleneksel finansal sistemlerden oldukça farklıdır ve bu farklılıklar bazı avantajlar sağlarken bazı zorlukları da beraberinde getirmiştir. Kripto paralar, merkezi otoritelerden bağımsız bir şekilde işlem görme kapılarını aralarken, aynı zamanda spekülatif yatırım fırsatlarını da artırmıştır. Özellikle Bitcoin’in fiyatındaki dalgalanmalar, yatırımcıların dikkatinin her zaman bu alanda yoğunlaşmasına neden olmuştur.

Ayrıca, Bitcoin ve diğer kripto para birimlerinin benimsenmesi, yeni yatırım araçlarının ve ticaret yöntemlerinin ortaya çıkmasına yol açarak, değişik finansal ürünlerin geliştirilmesini teşvik etmiştir. Örneğin, kripto para borsa platformları, kullanıcıların dijital varlıklarını alıp satmalarına olanak tanırken, aynı zamanda daha karmaşık yatırım stratejilerinin uygulanmasını da sağlamaktadır. Bu tür platformlar aracılığıyla yapılan işlemler, piyasanın genel likiditesini artırmakta ve fiyat oluşumlarını etkileyebilmektedir.

Öte yandan, kripto para piyasasının düzenlenmesi konusu hala tartışmalıdır ve birçok ülke, bu yeni finansal aracın nasıl yönetilmesi gerektiği konusunda çeşitli yaklaşımlar benimsemektedir. Düzenleyici otoritelerin, yatırımcı koruması sağlamak ve piyasa istikrarını artırmak amacıyla atacakları adımlar, kripto para piyasasının geleceğini belirleyecek önemli unsurlar arasında yer almaktadır. Bu açıdan, Bitcoin’in gelişimi ve yaygınlaşması, tüm kripto para ekosisteminin yönünü etkilemektedir.

Sonuç olarak, Bitcoin ve kripto paralar, sadece yeni bir yatırım aracı olmanın ötesinde, küresel finans sisteminin dinamiklerini değiştiren, ekonomik alışkanlıkları yeniden şekillendiren ve toplumsal kabul görmekte olan bir fenomen haline geldi. Gelişen piyasa koşulları, yeni fırsatlar ve riskler sunarken, yatırımcılar için bilgi edinmeni

Bitcoin’in Fiyat Değişimleri

Bitcoin, ilk olarak 2009 yılında piyasaya sürüldüğünde, birçok insan için yeni bir yatırım aracı olarak dikkat çekmiş ve zamanla fiyat değişimleri ile birlikte popülerliğini artırmıştır. Gelişen teknoloji ve artan internet kullanımı sayesinde, Bitcoin’in değeri birçok ekonomik ve sosyal faktörden etkilenerek dalgalanmıştır.

Örneğin, 2013 yılının başlarında Bitcoin fiyatı 13 dolar civarındayken, yıl sonunda bu değer 1.000 dolar seviyesine ulaşarak yatırımcılarına büyük kazançlar sağlamıştır. Bu dönemde, özellikle yatırımcı ilgisinin artması ve bazı ülkelerin Bitcoin’i kabul etmesi, fiyatındaki bu dramatik artışın başlıca nedenleri arasında yer almıştır.

Bununla birlikte, Bitcoin’in fiyatı sadece yukarı yönlü trendler göstermemiş, aynı zamanda büyük dalgalanmalar da yaşamıştır; örneğin 2018 yılında, fiyatın 20.000 doları geçtikten sonra 3.000 dolara kadar düşmesi, kripto para piyasasında bir panik atmosferi yaratmıştır. Bu durum, yatırımcılar arasında büyük kayıplara neden olmuştur.

Bitcoin’in fiyatındaki bu değişimlerin arkasında yatan diğer nedenler arasında, düzenleyici belirsizlikler, piyasa spekülasyonları, küresel ekonomik gelişmeler ve büyük yatırımcıların davranışları yer almaktadır. Özellikle büyük şirketlerin Bitcoin’i kabul etmeye başlaması, fiyatların yükselmesinde önemli bir etken olmuştur.

Sonuç olarak, Bitcoin’in fiyat değişimleri, hem yatırımcılar hem de kripto para ile ilgilenen herkes için dikkatle izlenmesi gereken bir konu haline gelmiştir; çünkü bu değişimler, piyasanın işleyişini ve gelecekteki potansiyelini doğrudan etkilemektedir. Dolayısıyla, Bitcoin’in tarihçesi ve gelişimi incelenirken, fiyat değişimlerinin izlenmesi de son de

Blockchain Teknolojisinin Kullanımı

Blockchain teknolojisi, günümüzde birçok farklı alanda devrim niteliğinde değişiklikler yaratarak, verilerin güvenli ve şeffaf bir şekilde saklanması ve paylaşılmasına olanak tanımaktadır. Bu teknoloji, merkezi olmayan bir yapı sunarak, kullanıcıların işlemleri birbirlerine güvenli bir şekilde gerçekleştirebilmelerini sağlar. Ayrıca, blockchain’in şifreleme ve dağıtık defter özellikleri, verilerin kötüye kullanımını ve sahteciliğini önlemek için son derece etkili bir yöntem sunar.

Özellikle finans sektöründe, blockchain teknolojisi, uluslararası para transferlerinin hızlanmasını sağlamış ve işlem maliyetlerini önemli ölçüde düşürmüştür. Geleneksel bankacılık sistemlerinden farklı olarak, blockchain üzerinde gerçekleştirilen işlemler, aracı ihtiyacını ortadan kaldırarak, doğrudan kullanıcılar arasında gerçekleşir.

Blockchain teknolojisi yalnızca finansal işlemlerde değil, aynı zamanda tedarik zinciri yönetimi, sağlık hizmetleri ve oylama sistemlerinde de kullanılmaktadır. Örneğin, tedarik zincirinde her aşamanın şeffaf bir şekilde izlenmesini sağlayarak, ürünlerin nereden geldiğini ve hangi aşamalardan geçtiğini güvenilir bir şekilde belgelemeye yardımcı olmaktadır.

“*Blockchain, geleceğin teknolojisidir ve birçok sektörün dönüşümünde kilit bir rol oynamaktadır.*”

Bununla birlikte, birçok devlet ve kurum, blockchain teknolojisinin sağladığı güvenliği ve verimliliği göz önünde bulundurarak, kendi süreçlerinde bu teknolojiyi benimsemeye başlamıştır. Örneğin, bazı ülkeler, blockchain tabanlı dijital kimlik sistemleri geliştirerek, vatandaşlarının kimlik bilgilerini güvende tutmayı hedeflemektedir.

Sonuç olarak, blockchain teknolojisi, sağladığı avantajlar ve sunduğu olanaklarla birlikte, sadece finansal işlemlerle sınırlı kalmayıp, hayatımızın her alanında etkisini göstermeye devam etmektedir. Gelişen bu teknoloji ile birlikte, gelecekte daha fazla yenilik ve değişim beklemek mümkündür.

Bitcoin Madenciliğinin Yaygınlaşması

Bitcoin madenciliği, Bitcoin sisteminin güvenliğini sağlamak ve işlemleri doğrulamak için kritik bir rol oynamaktadır. Bu süreç, karmaşık matematiksel problemleri çözmeyi gerektirirken, başarılı bir şekilde bu problemleri çözen madenciler, yeni Bitcoin birimleri ile ödüllendirilir. İlk başlarda, sıradan bilgisayarlarla yapılan madencilik, zamanla daha özel ve güçlü donanımlara terfi etmiştir, bu durum da madencilik faaliyetlerini daha da yaygınlaştırmıştır.

Bitcoin madenciliği, dünya genelinde yaygınlaşmaya başladığında, birçok kişi ve şirket bu alana yatırım yapmaya başladı, özellikle de 2017 yılında Bitcoin fiyatının hızla yükselmesiyle birlikte. Madenci sayısındaki bu artış, blok zinciri üzerinde daha fazla işlem yapılmasına olanak tanıdığı gibi, aynı zamanda Bitcoin ağının güvenliğini de artırmıştır. Ancak bu süreçte ortaya çıkan rekabet, madencilik zorluğunu da artırmış ve böylece daha fazla enerji tüketimini beraberinde getirmiştir.

Özellikle kripto para birimlerine olan ilginin artması ile, madencilik faaliyetleri sadece profesyonel madenciler için değil, aynı zamanda amatör bireyler için de cazip hale gelmiştir. Çok sayıda insan, kişisel bilgisayarlarını kullanarak madencilik yapmayı denemekte, bunun yanı sıra madencilik havuzları oluşturarak elde ettikleri ödülleri paylaşmaktadırlar.

Madencilik faaliyetlerinin yaygınlaşması ile birlikte, kripto para piyasasındaki düzenleyici otoritelerin de dikkatini çekmiştir. Birçok ülke, madencilik faaliyetlerinin çevresel etkilerini değerlendirmeye almış ve enerji verimliliği ile ilgili yeni yasalar çıkarmaya başlamıştır. Bitcoin madenciliği, bazı ülkelerde teşvik edilmekte, bazı ülkelerde ise kısıtlamalar gündeme gelmektedir.

Sonuç olarak, Bitcoin madenciliği, blok zinciri teknolojisinin gelişimi ile birlikte evrilerek, alışılmış ekonomik sistemler üzerine büyük etkiler bırakmıştır. Gelecekte bu alanın nasıl şekilleneceğini ve hangi teknolojilerin gelişeceğini görmek oldukça ilgi çekici olacak. Ancak, madencilik faaliyetlerinin sürdürülebilirliği ve çevresel etkileri üzerinde sağlıklı bir denge sağlamanın gerektiği unutulmamalıdır.

Bitcoin’in Yasal Durumu

Bitcoin, 2009 yılında Satoshi Nakamoto tarafından yaratılmış olan bir dijital para birimi olarak, dünyanın dört bir yanında büyük bir ilgi görmeye başlamıştır ve bu ilgi, beraberinde birçok yasal tartışmayı da getirmiştir.

Her ülkenin Bitcoin ile ilgili kendi yasal düzenlemeleri bulunmaktadır. Örneğin, bazı ülkeler Bitcoin‘i tamamen yasaklamışken, bazıları bunun kullanılmasına izin vermekte veya belirli düzenlemelerle çerçevelemektedir. Bu durum, yatırımcılar ve kullanıcılar için belirsizlik ve karmaşa yaratmakta, hukuki sorunlar doğurabilmektedir.

Özellikle Amerika Birleşik Devletleri’nde Bitcoin‘in yasal durumu, devlet ve federal düzeyde farklılık göstermektedir. Bazı eyaletler, Bitcoin‘i mal olarak kabul ederken, diğerleri bunu para birimi olarak değerlendirerek farklı vergi yasaları ve ticari yasalar uygulamaktadır. Bu noktada, kullanıcıların hangi yasal haklara sahip olduğu ve hangi yükümlülükleri yerine getirmeleri gerektiği konusunda dikkatli olmaları gerekmektedir.

Yasal durum sadece bireyler için değil, aynı zamanda işletmeler için de büyük önem taşımaktadır. Birçok şirket, Bitcoin ile ödeme almayı tercih etmekte, ancak bu tür işlemlerin yasal çerçevesinin net olmaması, şirketlerin bu para birimini kabullenme konusunda tereddüt etmelerine yol açmaktadır. Bu durum, Bitcoin‘in yaygın olarak kabul görmesini engelleyen önemli bir etken olarak karşımıza çıkmaktadır.

Öte yandan, bazı ülkeler Bitcoin ve diğer kripto paralar için özel düzenlemeler oluşturarak, bu alanda daha net bir yasal çerçeve oluşturmaya çalışmaktadır. Örneğin, Avrupa Birliği, Kripto Varlıklar Yönetmelikleri (MiCA) gibi düzenlemelerle kullanıcıları korumayı ve piyasanın daha sağlam bir hale gelmesini amaçlamaktadır. Bu tür düzenlemeler, Bitcoin kullanıcıları ve yatırımcıları için daha fazla güvence sağlamakta ve piyasanın gelişimine olumlu katkılar sunmaktadır.

Ülke Yasal Durum
ABD Düzenlemeler eyalet bazında değişiklik gösterir.
Çin Bitcoin tamamen yasaklanmıştır.
Almanya Bitcoin bir mal olarak kabul edilmektedir.
Japonya Bitcoin yasal bir ödeme ar

Bitcoin’in Kullanım Alanları

Bitcoin, dijital para birimi olarak, son yıllarda pek çok kullanım alanına sahip olmuştur ve bu alanlar, gelişen teknolojiyle birlikte sürekli olarak genişlemektedir. Özellikle online ticaret ve e-ticaret platformlarında, Bitcoin ile yapılan işlemler artmış ve geleneksel ödeme yöntemlerine alternatif bir seçenek olarak öne çıkmıştır.

Birçok şirket, ürünlerini veya hizmetlerini Bitcoin ile satın alma imkanı sunarak, müşterilerine daha fazla esneklik sağlamakta ve böylece kripto para dünyasına entegre olmayı hedeflemektedir. Ayrıca, birçok yatırımcı için Bitcoin, bir değer saklama aracı olarak da kullanılmaktadır ve bunun sonucunda finansal piyasalarda önemli bir rol oynamaktadır.

Bitcoin’in bu geniş kullanım alanlarından biri de, uluslararası para transferleridir. Geleneksel bankacılık sistemleri üzerinden gerçekleştirilen para transferleri genellikle yüksek işlem ücretlerine ve uzun sürelere tabi iken, Bitcoin ile yapılan transferler bu sorunları minimize ederek daha hızlı ve düşük maliyetli işlemler sunmaktadır.

Ek olarak, bazı ülkelerde Bitcoin, çok uluslu şirketler ve yerel işletmeler tarafından kabul edilen bir ödeme aracı haline gelmiştir. Bu durum, kripto paraların kabulünü artırmakta ve kullanıcıların Bitcoin ile alışveriş yapmalarını kolaylaştırmaktadır.

Son olarak, hayırseverlik ve sosyal yardım projelerinde de Bitcoin’in kullanımı yaygınlaşmıştır; bağış yapan kişiler, doğrudan Bitcoin ile bağış yaparak işlemleri daha hızlı ve güvenilir bir şekilde gerçekleştirebilmektedir. Bu bağlamda, Bitcoin’in sağladığı avantajlar, dünyada dijital paranın kabulünü arttırmasının yanı sıra, toplumların sosyal sorumluluk projelerine daha fazla destek vermelerine de olanak tanımaktadır.

Değerinin Artışı ve Düşüşü

Bitcoin, ilk ortaya çıktığında, teknoloji dünyasında devrim niteliğinde bir değişiklik yaratmış ve birçok insanın dikkatini çekmiştir; ancak zamanla fiyatında yaşanan dalgalanmalar, yatırımcılar ve kullanıcılar için önemli bir belirsizlik kaynağı haline gelmiştir.

2009 yılında Satoshi Nakamoto tarafından oluşturulan Bitcoin, başlangıçta değersiz olarak kabul edilse de, 2010 yılında ilk ticari işlemler gerçekleştirilmeye başlandığında, Bitcoin’in değeri birkaç sentten yüzlerce dolara yükselmiştir; bu da, onu yatırımcılar için cazip hale getirmiştir.

2017 yılında yaşanan büyük bir yükseliş, Bitcoin‘in değerinin 20,000 dolara kadar çıkmasına neden olmuş, bu süre zarfında dünya genelinde birçok insanın kripto para

Sık Sorulan Sorular

Bitcoin nedir?

Bitcoin, merkezi olmayan bir dijital para birimidir ve blok zinciri teknolojisi kullanılarak işlemler gerçekleştirilir.

Bitcoin ne zaman ortaya çıktı?

Bitcoin, 2009 yılında Satoshi Nakamoto isimli bir kişi veya grup tarafından oluşturulmuştur.

Bitcoin’in temel özellikleri nelerdir?

Bitcoin’in temel özellikleri arasında merkeziyetsizlik, sınırlı arz, güvenlik ve şeffaflık yer alır.

Bitcoin nasıl çalışır?

Bitcoin, kullanıcılar arasında yapılan işlemlerin kaydedildiği ve doğrulandığı bir blok zinciri sistemi kullanır.

Bitcoin’in değeri nasıl belirlenir?

Bitcoin’in değeri, talep ve arz dengesine göre piyasa tarafından belirlenir.

Bitcoin yatırımının riskleri nelerdir?

Bitcoin yatırımı, yüksek volatilite, piyasa manipülasyonu ve regülasyon riski gibi unsurlar nedeniyle risklidir.

Gelecekte Bitcoin’in rolü ne olabilir?

Gelecekte Bitcoin, dijital ödemeler, değere sahip bir yatırım aracı ve alternatif bir para birimi olarak önemli bir rol oynamaya devam edebilir.

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir